Kvíði í kjölfar áfalls er algengur, segir Mjöll Jónsdóttir. Hún er sálfræðingur og sérhæfir sig í aðstoð við hjartasjúklinga. Hún segir veikindin hafa sterk áhrif á sjálfsmynd sjúklingsins og snerta alla í fjölskyldu viðkomandi.
Hjartasjúkdómum fylgir oft mikið andlegt álag og líklega eru sálrænu áhrifin að verulegu leyti vanmetin,“ segir Mjöll Jónsdóttir sálfræðingur. „Fólk getur veikst skyndilega, farið í gegnum meðferð á sjúkrahúsi og eftir mjög stuttan tíma er það komið heim aftur. En þó að búið sé að laga hjartað getur framhaldið reynst fólki þungt í skauti. Hugsa þarf hlutina alveg upp á nýtt og breyta um lífsstíl. Hlutir í daglegu lífi sem áður voru sjálfsagt mál og auðleystir geta verið fólki um megn og það hefur áhrif á sjálfsmyndina og líðan.“
Hindrar líkamlegan bata
Læknar, hjúkrunarfræðingar og fólk í fleiri fagstéttum, sem sinnir hjartasjúklingum, starfar við Hjartamiðstöðina við Holtasmára í Kópavogi. Nýr þáttur í starfseminni er sálfræðiþjónustan sem Mjöll Jónsdóttir sinnir. Hún lauk cand. psych. gráðu í sálfræði frá Háskólanum í Árósum í Danmörku sl. haust. Í námi sínu og starfi hefur hún lagt sérstaka áherslu á heilsusálfræði, kvíða og sálrænar afleiðingar hjartasjúkdóma fyrir bæði sjúklinginn og makann ásamt áhrifum sjúkdómsins á samband hjóna, samskipti og árangur í að breyta lífsstílnum.
„Lokaverkefnið vann ég úr viðtölum sem tekin voru við fólk sem fengið hafði hjartasjúkdóma, maka viðkomandi og svo pörin saman. Þannig fékkst heildstæð mynd af reynslu og upplifunum fólks. Á þekkingunni sem þarna fékkst byggi ég mikið í mínu starfi,“ segir Mjöll. Hún bætir við að kvíði í kjölfar áfalls sé algengur sem geti hægt á og jafnvel hindrað líkamlegan bata. Því verði að hafa alla hluti inni í breytunni og takast á við sjúkdóminn heildrænt.
Snertir alla fjölskylduna
„Þetta eru veikindi sem snerta alla fjölskylduna. Það hvernig pör takast saman á við veikindi er einnig mikilvægur þáttur í bataferlinu og fyrir lífsgæði í framtíðinni. Fólk verður að finna hvernig það getur tekist á við þetta saman. Fundið nýjar leiðir og sátt. Sjúklingurinn þarf svo að læra að lifa við breyttan veruleika, svo sem að geta kannski ekki allt sem hann áður gat,“ segir Mjöll og heldur áfram:
„Mörgum finnst erfitt að geta ekki lengur sinnt hversdagsverkum eins og að bera innkaupapokana, þvegið bílinn eða skilað sínu til heimilisins eins og fyrr. Einmitt þess vegna finnst mörgum gott að fá stuðning sálfræðings og fá ráðgjöf, jafnvel þá sem forvörn þannig að fólk fái verkfæri til að mæta breyttum veruleika og koma þá í veg fyrir að lenda í vandræðum í ferlinu. Það hendir að fólk með hjartasjúkdóma velkjast um í heilbrigðiskerfinu án þess að fá algera bót sinna meina, því læknarnir geta ekki gert meira. Oft er skýringin þá sú að fólk er kvíðið og einkennin kvíðatengd en ekki beint hjartasjúkdómur. Samtal við sálfræðing myndi hjálpa mörgum að þekkja einkenni óttans og bregðast við þeim.“
Ráðgjöf og vefsetur
Í Danmörku starfaði Mjöll á danskri kvíðameðferðarstöð þar sem hún sinnti bæði einstaklings- og hópameðferð, m.a. við kvíða, áráttu- og þráhyggjuröskun, þunglyndi og félagsfælni. Hún hefur einnig starfað við starfsmannaráðningar, ráðgjöf og námskeiðahald og haldið námskeið í sjálfsstyrkingu, framkomu, atvinnuleit og svo mætti telja. Utan þess er Mjöll maki hjartasjúklings og hefur með eiginmanni sínum, Birni Ófeigssyni, haldið úti vefsíðunni www.hjartalif.is frá árinu 2005. Er þar að finna margvíslegar upplýsingar um hjartasjúkdóma, fréttir og fræðslu ásamt persónulegum pistlum.
Sigurður Bogi Sævarsson sbs@mbl.is
Viðtalið birtist í Morgunblaðinu 10. febrúar 2012
