„Bera Landspítalann á bakinu“

„ÞAÐ er mikil ánægja meðal hjúkrunarfræðinga með hjúkrunarstarfið sjálft en skortur á réttmætri launaumbun af hálfu þjóðfélagsins og ákveðið aðgerðaleysi af hálfu stjórnenda spítalans leiðir til aukins álags svo líðan hjúkrunarfræðinga í starfi verður tvíbent. Það hefur neikvæð áhrif á veikindafjarvistir,“ segir Bryndís Þorvaldsdóttir svæfingahjúkrunarfræðingur. Hún er að ljúka meistaraprófi í mannauðsstjórnun frá viðskipta- og hagfræðideild Háskóla Íslands. Lokaverkefni hennar heitir „„Við berum Landspítalann á bakinu“ – Upplifun og líðan hjúkrunarfræðinga í starfi og viðhorf þeirra til veikindafjarvista“.

Bryndís segir að ólík líðan hjúkrunarfræðinganna birtist annars vegar í mikilli ánægju í starfi og hins vegar miklu álagi. Þar tiltekur hún að ánægja hjúkrunarfræðinganna virðist tengjast fyrst og fremst hjúkrunarstarfinu sjálfu og inntaki þess en orsaka álags og vanlíðunar var frekar að leita í ytri þáttum. Að þessari niðurstöðu komst hún með því að beita svonefndri eigindlegri aðferð við rannsókn sína sem byggðist á viðtölum sem hún tók við tíu hjúkrunarfræðinga á skurðlækningasviði Landspítalans í Fossvogi og við Hringbraut.

Skortur á umbun þjóðfélagsins

Fram kemur að hjúkrunarfræðingunum fannst starfið hafa staðist væntingar þeirra og það vakti ánægju. Eins það að þeim fannst starfið vera mjög mikilvægt og fjölbreytt. Yfirleitt voru hjúkrunarfræðingarnir nokkuð ánægðir með næstu yfirmenn sína og voru gjarnan mjög velviljaðir þeim. Engu að síður kvörtuðu þeir undan ákveðnu aðgerðaleysi, kjarkleysi eða getuleysi stjórnenda. Ummælin tengdust því hvernig stjórnendur leystu vandamál, tóku á agabrotum og umbunuðu starfsmönnum. Skortur á umbun af hálfu þjóðfélagsins og aðgerðum af hálfu stjórnenda stuðlaði að vanlíðan hjúkrunarfræðinganna.

Álagið töldu hjúkrunarfræðingarnir helst orsakast af ófullnægjandi mönnun miðað við fjölda sjúklinga og umfang veikinda þeirra og af þeim hraða sem er á þjónustunni. Hjúkrunarfræðingunum fannst þeir því oft ekki ná að ljúka verkum sínum og óttuðust að það gæti komið niður á öryggi sjúklinganna. Bryndís segir að hjúkrunarfræðingarnir hafi upplifað miklar veikindafjarvistir sem þeir röktu til álagsins en jafnframt mikinn þrýsting á að mæta til vinnu. Það varð m.a. til þess að stundum fóru þeir hálfveikir til vinnu því þeir vissu að fjarvera þeirra myndi fyrst og fremst bitna bæði á sjúklingum og samstarfsfólki.

„Umbun eða endurgjöf í formi viðurkenningar fyrir hæfni í starfi ýtti undir vellíðan hjúkrunarfræðinganna. Slíka endurgjöf kváðust þeir fá frá skjólstæðingum, samstarfsfólki, ættingjum og vinum sem til þeirra leituðu. Það vakti athygli að enginn viðmælenda minna nefndi stjórnendur í sambandi við endurgjöf,“ sagði Bryndís. Hún sagði hjúkrunarfræðingana í rannsókninni hafa litið á launin sem beina umbun af hálfu þjóðfélagsins. „Niðurstaðan bendir til þess að launakjör hafi víðtæk áhrif á líðan hjúkrunarfræðinganna til hins verra. Sumir töldu þau jafnvel geta leitt til veikindafjarvista. Allir töldu launin allt of lág og ekki í neinu samræmi við ábyrgð í starfi,“ bætir Bryndís við.

Endurskoða þarf launakerfi

Bryndís telur þetta sýna að æðstu yfirmenn heilbrigðismála þurfi að breyta viðhorfum sínum og stefnumótun. Endurskoða þurfi launakerfi hjúkrunarfræðinga frá grunni. Með því móti megi bæta mönnun, minnka álag, bæta líðan og minnka veikindafjarvistir.

Þá leggur Bryndís til að aðferðir mannauðsstjórnunar verði betur nýttar til að bæta líðan hjúkrunarfræðinga á Landspítalanum og innleidd ný sýn á mikilvægi vellíðunar og heilsu hjúkrunarfræðinga. Styrkja þurfi stjórnendur til að taka á málum. Þá þurfi að bæta umbunarkerfi vinnustaðarins en þó ekki að hvetja fólk til að mæta veikt til vinnu.

Bryndís ætlar að láta stjórnendur Landspítalans fá niðurstöður rannsóknar sinnar. Eins gerir hún ráð fyrir að halda einhverja fyrirlestra á spítalanum um þær. Leiðbeinendur hennar voru Gylfi Dalmann Aðalsteinsson dósent og dr. Sigrún Gunnarsdóttir hjúkrunarfræðingur.