Það er magnað að leggja hönd á brjóstkassann og finna hjartað hamast. Þetta kraftaverk vinnur daginn út og inn, árið um kring, án þess að við þurfum að skipa því fyrir.
Við hugsum lítið um það dagsdaglega– hjartað bara virkar. En undir þessu kyrrláta yfirborði býr margt sem flestir gera sér enga grein fyrir.
Til að fræðast meira leituðum við víða fanga og meðal annars í smiðju vefsíðunnar WebMD sem leitaði til Dr. Richard Krasuski, hjartasérfræðings við Cleveland Clinic í Ohio (WebMD, 2020) og fékk hans álit. Hér eru nokkrar af þessum mögnuðu staðreyndum sem við grófum upp – og góð ráð til að halda hjartanu okkar heilbrigðu
Ótrúleg afköst hjartans
Hjartað í okkur er á stærð við krepptan hnefa, slær um 100.000 sinnum á dag og dælir tæplega 7.600 lítrum af blóði í gegnum líkamann á sólarhring (Cleveland Clinic, 2023). Þetta blóð streymir um um 96.000 kílómetra langt æðakerfi – nóg til að vefja sig næstum tveggja og hálfu sinnum í kringum jörðina.
Þegar hjartað veikist, t.d. eftir hjartaáfall eða vegna bilunar í hjartalokum, þarf það að leggja enn meira á sig til að mæta blóðþörf líkamans. Þess vegna er svo mikilvægt að við pössum vel upp á þetta ótrúlega líffæri: næringarríkur matur, hreyfing, góð líkamsþyngd og meðhöndlaður blóðþrýstingur eru lykilatriði (American Heart Association, 2022).
Hjartað og kynin – ekki alveg eins
Við fæðumst ekki öll með hjarta af sömu stærð eða styrkleika. Hjarta karla vegur að meðaltali um 280 grömm, en hjarta kvenna um 230 grömm (American Heart Association, 2023). Munurinn er þó meiri en bara stærðin. Einkenni hjartaáfalls hjá konum eru oft mun lúmskari en hjá körlum.
Konur fá frekar ógleði, meltingartruflanir, verki í öxl eða háls frekar en klassíska brjóstverkinn sem oft tengist hjartaáfalli hjá körlum (Mayo Clinic, 2022). Þess vegna er brýnt að bæði konur og karlar þekki öll möguleg einkenni hjartavandamála og leiti aðstoðar strax ef grunur vaknar.
Ekki gleyma grunnatriðunum
Helstu ráðin til að vernda hjartað?
- Ekki reykja.
- Halda kólesteróli og blóðþrýstingi í eðlilegu horfi.
- Vita hvaða einkenni geta bent til hjartasjúkdóma, líka þau sem eru lúmsk og auðvelt er að hunsa.
(Heimild: Centers for Disease Control and Prevention, 2023)
Hlátur – gleðileg hjartaæfing
Já, þú last rétt. Hlátur er eiginlega eins og lítil líkamsrækt fyrir æðakerfið. Góð hlátursroka eða hláturskast getur aukið blóðflæði í líkamanum um allt að 20% (University of Maryland Medical Center, 2020).
Í einni rannsókn jókst blóðflæðið marktækt hjá fólki sem horfði á gamanmynd. Þegar við hlæjum slaknar á æðakerfinu og æðarnar víkka. Það er því hægt að segja – algjörlega með rökum – að hlátur sé vítamín fyrir hjartað. Þannig að, kæri lesandi: hlæðu oft og hlæðu dátt!
Kynlíf – ást og heilsa í einum pakka
Það kann að koma einhverjum á óvart, en virkt kynlíf getur verið einstaklega gott fyrir hjartað. Í breskri rannsókn kom í ljós að karlar sem fengu fullnægingu þrisvar til fjórum sinnum í viku minnkuðu líkur á hjartaáfalli (Stewart, 2010).
Þó ekki sé alveg ljóst hvort þetta gildi jafnt fyrir konur, benda fleiri rannsóknir til að heilbrigt kynlíf stuðli almennt að betri líðan og bættri heilsu. Þar að auki brennum við um 85 hitaeiningum í hálftíma góðu kynlífi – það er því ekki síðri líkamsrækt!
Mikilvægt er líka að vera vakandi fyrir því að ristruflanir geta verið fyrsta viðvörun um æðakölkun eða minnkað blóðflæði og þannig undanfari hjartasjúkdóma (Harvard Medical School, 2021).
Að lokum: Hugsum meira um hjartað okkar
Við treystum hjartanu okkar fyrir lífinu sjálfu, frá degi til dags, áratug eftir áratug. Þess vegna skulum við gefa því smá athygli, hlusta á það þegar það kallar á hjálp og hlúa að því með góðum lífsstíl, hlátri, kærleika – og dálitlu meira samlyndi og samkennd við okkur sjálf.
Hjartað okkar á það skilið. ❤️
Björn Ófeigs.
Heimildir:
- WebMD. (2020). Surprising Things You Didn’t Know About Your Heart.
- Cleveland Clinic. (2023). How the Heart Works.
- American Heart Association. (2022). Life’s Essential 8 for Heart Health.
- American Heart Association. (2023). Heart Disease and Gender Differences.
- Mayo Clinic. (2022). Heart Attack Symptoms.
- Centers for Disease Control and Prevention. (2023). Prevent Heart Disease.
- University of Maryland Medical Center. (2020). Laughter is the Best Medicine for Your Heart.
- Stewart, W. (2010). Sexual Activity and Coronary Events. British Medical Journal.
- Harvard Medical School. (2021). Erectile Dysfunction and Heart Disease.
