COVID-19 bólusetningarnar hafa verið mikið til umfjöllunar undanfarin ár, sérstaklega þegar kemur að áhrifum þeirra á hjarta- og æðakerfið.
Ýmsar rannsóknir hafa verið gerðar og meginniðurstaðan verið á þá vegu að gagnsemi bólusetninga til að koma í veg fyrir alvarleg veikindi hefur verið staðfest.
Rannsókn (cohort study) sem gerð var í Englandi og náði til um 45 milljóna manna, hefur veitt dýrmætar upplýsingar um áhrif bóluefnanna á hjartaheilsu. Rannsakendur skoðuðu ekki bara algeng hjarta- og æðavandamál eftir fyrstu, aðra og þriðju bólusetningu, heldur einnig sjaldgæfari hjartavandamál sem tengjast bóluefnunum.
Fækkun hjartaáfalla eftir bólusetningu
Ein af helstu niðurstöðum rannsóknarinnar var sú að hjartaáföll og blóðtappar voru mun sjaldgæfari eftir fyrstu, aðra og þriðju bólusetningu (booster). Þetta gefur sterklega til kynna að bólusetningar hafi jákvæð áhrif á hjartaheilsu og geti dregið úr tíðni hjartaáfalla og blóðtappa. Þetta er sérstaklega mikilvægt fyrir þá sem eru með undirliggjandi hjartasjúkdóm eða eru í aukinni áhættu.
Áhrif mismunandi bóluefna
Rannsóknin skoðaði einnig mismunandi tegundir bóluefna, þar sem mRNA bóluefnin BNT-162b2 (Pfizer) og mRNA-1273 (Moderna) og adenóveiru bóluefnið ChAdOx1 (AstraZenega) voru mest notuð. Þar kom fram að það voru ákveðin óvænt áhrif hjá nokkrum einstaklingum eftir bólusetningu með ChAdOx1 (AstraZenega), til dæmis aukin hætta á sjaldgæfum hjarta- og æðasjúkdómum eins og hjartaþrengslum og thrombocytopenia (lág blóðflögutala). Hins vegar voru þessi áhrif mun minna áberandi þegar bóluefnin voru gefin í seinni lotum, sérstaklega þegar mRNA bóluefni voru notuð.
Ítarleg skoðun á hjarta- og æðasjúkdómum
Aftur á móti, þegar skoðað var hversu mikil áhrif bólusetning hafði á algengari hjartavandamál eins og hjartaáfall og heilablóðfall, kom í ljós að eftir bólusetningu með öllum bóluefnunum var tíðni þessara áfalla lægri en áður. Þessi niðurstaða gefur sterka vísbendingu um að bóluefnin hafi jákvæð áhrif á hjarta- og æðasjúkdóma, þar sem þau draga úr líkum á alvarlegum hjartaáföllum.
Jákvæð áhrif á þá sem eru greindir eða í áhættuhóp
Þessi niðurstaða er sérstaklega mikilvæg fyrir þá sem eru nú þegar með hjarta og æðasjúkdóm eða eru í áhættuhóp, þar sem hún bendir til þess að bólusetningin geti veitt vernd gegn alvarlegum hjartaáföllum og því verið mikilvæg til að bæta heilsu þeirra til lengri tíma. Þar sem COVID-19 hefur verið þekkt fyrir að geta haft alvarleg áhrif á hjarta og æðakerfið, getur bólusetning verið mikilvæg til að bæta hjartaheilsu og draga úr hættu á hjartaáföllum.
Sjaldgæf bóluefnatengd áhrif
Það eru þó einnig ákveðin sjaldgæf áhrif sem við þurfum að hafa í huga. Til dæmis, eftir fyrstu bólusetningu með BNT-162b2 og mRNA-1273, hefur verið fylgst með aukinni tíðni myocarditis (hjartavöðvabólga) og pericarditis (gollurhússbólga). Þessi áhrif voru þó lítil og mjög sjaldgæf og helst tengd við ungt fólk og þá sérstaklega eftir bólusetningu númer tvö. Það er mikilvægt að taka fram að þessi áhrif eru óvenjuleg og samkvæmt rannsókninni eru þau í mjög litlu mæli þegar þau eru borið saman við ávinninginn af bólusetningunni.
Niðurstaða og áhrif fyrir næstu bólusetningar
Í heildina séð styrkir rannsóknin þá staðreynd að bóluefnin hafi jákvæð áhrif á hjartaheilsu. Þó að viss sjaldgæf hjarta- og æðasjúkdómsáhrif hafi verið greind, þá vegur ávinningurinn af bólusetningu mikið þyngra. Þessi niðurstaða veitir okkur fullvissu um að bólusetningarnar séu áfram mjög áhrifaríkar og gagnlegar í því að vernda okkur ekki bara gegn COVID-19, heldur einnig gegn alvarlegum hjarta- og æðasjúkdómum.
Að lokum
Þessi rannsókn er mikilvægt innlegg um mikilvægi þess að nýta þau tól sem bólusetningar eru í baráttunni gegn COVID-19. Þessar niðurstöður styrkja enn frekar þá ályktun að bólusetningin sé ekki bara gagnleg heldur líka örugg og hægt sé að treysta bóluefnunum. Rannsóknin staðfestir gagnsemi Covid bóluefna til að forðast alvarleg veikindi og minnka áhættuna á hjarta- og æðasjúkdómum.
Björn Ófeigs.
Heimild
