Hjónin Hallgrímur Georgsson matreiðslumeistari og Sigurbjörg Marteinsdóttir hjúkrunarfræðingur hafa á undanförnum árum háð baráttu við Landlæknisembættið og í dag birtist eftirfarandi grein eftir þau í Fréttablaðinu þar sem þau fara yfir málsmeðferð Landlæknis.
29. desember 2012 birtist í Fréttablaðinu grein eftir Geir Gunnlaugsson landlækni og Önnu B. Aradóttur, sviðstjóra Landlæknisembættisins. Þar leitast þau við að svara grein Árna R. Árnasonar um málsmeðferð embættisins.
Við hjónin höfum staðið í fjögurra ára baráttu við kerfið eftir vanrækslu og ótilhlýðilega hegðun á Landspítala Háskólasjúkrahúsi á árunum 2004 og aftur 2008-10. Reynsla okkar af stjórnsýslunni er hræðileg og það er virkilega sárt að lesa það sem Geir og Anna leggja á borð fyrir almenning með þessari grein sinni. Það getur vel verið að allt sem þau skrifa standist þau lög sem gilda um kvörtunarmál en reynsla sjúklinga og aðstandenda er allt önnur. Það er því mikilvægt að umræðan fari fram á réttum forsendum.
Geir vísar til dæmis í lög þegar hann skilgreinir orðið ?málsmeðferð?. Hann vill túlka orðið þannig að efnisleg málsmeðferð kvörtunarmála sé ekki kæranleg til ráðherra. Eingöngu sé hægt að setja út á lögfræðilega málsmeðferð embættisins. Hvar stendur það í lögum að hægt sé að túlka málsmeðferð á þennan hátt? Reynsla okkar sýnir að rannsóknarvinna landlæknis snýst um að meta valin gögn sem berast frá læknum/stofnunum varðandi kvörtunarmál sjúklinga. Engin rannsókn fer fram heldur handfjatla allir sömu völdu pappírana sem búið er að ákveða að vinna með. Málsmeðferð landlæknis virðist því ekkert flóknari en það og því ljóst að mikilvægt er að almenningur hafi tækifæri til að kæra efnislegar niðurstöður landlæknis til ráðherra.
Mannréttindabrotin sem Árni vitnar til í sinni grein gæti meðal annars verið þessi túlkun landlæknis á orðinu málsmeðferð. Ef það reynist rétt og landlæknir getur bent á lög eða reglur í þessu sambandi þarf það að verða fyrsta verk alþingismanna að taka þetta afdrifaríka vald af embættinu. Í skjóli þessarar túlkunar kemst landlæknir nefnilega upp með að vinna ekki eftir 10. grein stjórnsýslulaganna sem hljóðar svo: Stjórnvald skal sjá til þess að mál sé nægjanlega upplýst áður en ákvörðun er tekin í því.
Engin ábyrgð
Landlæknir vísar einnig til þess í greininni að hann geti fengið óháða aðila til að meta mál fyrir sig og varar landsmenn við að styggja þá ekki með álíka umfjöllun og Árni gerði með sinni grein. Hvernig fer val á óháðum aðilum fram og hver er ábyrgð þessara aðila? Málið er einfalt. Landlæknir ákveður hver er óháður og ábyrgðin er engin. Þeir sem eru valdir af landlækni fá sömu völdu pappírana til að meta og geta þar af leiðandi ekki komist að annarri niðurstöðu en búið var að ákveða. Gott dæmi um þetta er mál sem tekið var fyrir í Kastljósi og fjallaði um alvarlegar afleiðingar brunameðferðar á LSH. Þar voru valin gögn send til læknis í Svíþjóð sem síðar dró ályktun sína til baka eftir að upp komst. Annað dæmi sem við getum vísað til er mál sem við sendum landlækni í janúar 2009. Enginn utanaðkomandi aðili var fenginn heldur mat yfirlæknir hjá embættinu málið þrátt fyrir að starfrækja stofu við hliðina á stofu kvörtunarþola. Vegna þessara tengsla er landlæknir því vanhæfur í málinu að okkar mati. Ráðherra sá aftur á móti ekkert athugavert við meint vanhæfi landlæknis. Allt þetta ferli var unnið með valin gögn og þeim sem við töldum sanna mál okkar var einfaldlega sleppt og síðar var niðurstöðu rannsóknar eytt á LSH. Flokkast þessi vinnubrögð undir faglega málsmeðferð? Líklega ekki en því miður eru svona vinnubrögð undirstaða margra dómsmála.
Um 100 bréf
Um 100 bréf fóru milli okkar og LSH, landlæknis, ráðherra og síðan umboðsmanns Alþingis þessi fjögur ár sem málsmeðferðin tók. Margt áhugavert má þar sjá, meðal annars að landlæknir velur hvaða kvartanir hann vill taka til skoðunar, gögnum er eytt með leyfi embættisins, dagsetningum breytt, staðreyndir afbakaðar, endalaust snúið út úr og málið flækt. Einfalt mál verður því snögglega að risamáli þar sem fyrir löngu er búið að týna sjúklingnum. Umboðsmaður ályktaði í málinu í ágúst sl. Í framhaldinu var ákveðið að starfsmenn kvörtunardeildar landlæknis og eftirlitsdeildar velferðarráðherra færu í heild sinni á stjórnsýslunámskeið hjá forsætisráðuneytinu. Það segir töluvert um ?fagleg? vinnubrögð þessara starfsmanna. Það þarf miklu róttækara ferli að fara af stað og tökum við því heilshugar undir orð Árna um mikilvægi endurskoðunar á starfsmannamálum innan stjórnsýslunnar. Það er allt of kostnaðarsamt að hafa sýsluna stútfulla af starfsfólki sem hefur ekkert annað að gera en kvitta undir valin gögn sem því berast. Stjórnsýslunámskeið hjálpar nefnilega ekkert til með þetta atriði.
www.visir.is 14.01.2012
