Eitt af því mikilvægasta þegar kemur að því að fyrirbyggja hjarta og æðasjúkdóma og stuðla að bættum lífsgæðum til lengri tíma er mataræðið. Sömu lögmál eiga við eftir að fólk hefur verið greint með þessa sjúkdóma til að viðhalda góðri heilsu.
Æskilegt mataræði til að stuðla að bættri hjartaheilsu ætti að innihalda hollann og fjölbreyttan mat sem hjálpar til við að halda blóðþrýstingi, kólesteróli og blóðsykri í jafnvægi. Helstu atriði sem ætti að hafa í huga eru:
1. Grænmeti og ávextir:
- Borða mikið af grænmeti og ávöxtum, helst ferskt eða lítið unnið. Ávextir og grænmeti eru full af trefjum, andoxunarefnum, vítamínum og steinefnum sem geta dregið úr hættu á hjarta og æðasjúkdómum.
2. Heilkorn:
- Velja heilkorn (t.d. hafra, bygg, brún hrísgrjón, kínóa) fremur en fínunnin korn, eins og hvítt brauð og hvítt pasta. Heilkorn eru góð uppspretta trefja sem hjálpa til við að lækka kólesteról.
3. Fitusnautt prótein:
- Velja fitusnauðar próteinuppsprettur eins og fisk, alifugla án skinns, baunir, linsubaunir og sojavörur. Lýsisríkur fiskur (lax, makríll, síld) er sérstaklega góður vegna omega-3 fitusýra sem geta bætt hjartaheilsu.
4. Hollar fitur:
- Velja ómettaðar fitur sem finnast í ólífuolíu, avókadó, hnetum og fræjum. Forðast mettaðar fitur og transfitur, sem geta hækkað LDL-kólesteról og aukið hættu á hjartasjúkdómum.
5. Takmarka salt:
- Takmarka saltneyslu til að halda blóðþrýstingi í skefjum. Leitast við að velja ferskan mat í stað unnina matvara sem eru oft mikið saltar.
6. Takmarka sykur:
- Takmarka viðbættan sykur sem er í mörgum drykkjum, sælgæti og eftirréttum. Hár blóðsykur getur aukið hættu á hjartasjúkdómum, sérstaklega hjá þeim sem eru með sykursýki.
7. Drykkir:
- Drekka nægan vökva, helst vatn. Forðast sykraða drykki og takmarka áfengisneyslu.
8. Trefjar:
- Trefjar, sérstaklega leysanlegar trefjar (t.d. hafrar, epli, baunir), geta hjálpað til við að draga úr kólesteróli og halda meltingarkerfinu í jafnvægi.
9. Takmarka rautt kjöt og unninn mat:
- Rautt kjöt ætti að neyta í hófi, sérstaklega feitt kjöt og unnin kjötvörur eins og pylsur og beikon, sem eru oft há í mettaðri fitu og salti.
Mataræði sem er gott fyrir hjartað
Mataræði eins og Miðjarðarhafsmataræðið eða DASH-mataræðið (Dietary Approaches to Stop Hypertension) eru góð fyrirmynd því þau innihalda mikið af ávöxtum, grænmeti, heilkorni, ólífuolíu og fitusnauðum próteinum.
Neysla á þessum matvælum getur dregið úr hættu á hjartasjúkdómum, hjálpað við þyngdarstjórnun og stuðlað að lægri blóðþrýstingi og kólesteróli sem svo bætir lífsgæði til lengri tíma litið.
Björn Ófeigs.
